جنی (مفردات‌نهج‌البلاغه)جَنی (به فتح جیم و سکون نون) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای چیدن میوه که حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص توصیف میوه‌های بهشتی و اثبات خدا و ... از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیجَنی (به فتح جیم و سکون نان) به معنای چیدن میوه، آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «جنی الثمرة: تناولها من شجرها.» واژه «مجتنی» به معنای چیننده میوه آمده است. واژه «جَنّی (نون مشدد)» به معنای چیده شده آمده است. «گناه» را از این جهت جنایت می‌گویند چراکه شخص گناه را به طرف خود می‌کشد گویی می‌چیند؛ که راغب اصفهانی استعمال این واژه در معنای جنایت را به طور استعاره دانسته است. ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) در توصیف میوه‌های بهشتی فرموده است: «تجنی من غیر تکلّف فتاتی علی منیة مجتنیها؛ آن میوه‌ها بدون زحمت چیده می‌شوند و آنطور که چیننده بخواهد پیش او می‌آیند.» امام (علیه‌السلام) نسبت به ابن زمعه که از وی مالی را طلب نمود، فرموده‌اند: «انّ هذا المال لیس لی و لالک و انّما هو فی‌ء للمسلمین و جلب اسیافهم فان شرکتهم فی حربهم کان لک مثل حظّهم و الّا فجناة ایدیهم لا تکون لغیر افواههم؛ این مال نه مال من است و نه مال تو، بلکه غنیمت مسلمانان است و فرآورده شمشیرشان، اگر در جنگ با آن‌ها شرکت کرده‌ای، برای تو مثل سهم آن‌ها است، و گرنه آن‌چه دست‌هایشان چیده است فقط مال دهانتان می‌شود.» واژه «جناة» (بفتح اول) چیزی است که چیده می‌شود. آن حضرت (علیه‌السلام) در رابطه با اثبات خدا فرموده‌اند: «و هل یکون بناء من غیر بان او جنایة من غیر جان.» واژه «جُفاة» (به ضم جیم) جمع «جافی» است. چنان‌که به خوارج فرموده است: «فابیتم علیّ اباء المخالفین الجفاة و المنابذین العصاة.» ۳ - تعداد کاربرداین واژه یازده بار در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جنی»، ص۲۳۵. رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
|